Een zeer bijzondere jongen

Pablo is een 10 jarige, witte PRE ruin. Toen ik hem voor het eerst zag dacht ik dat hij nog erg jong was. Die indruk gaf hij. Hij was niet goed uitgebouwd, had weinig bespiering, geen balans en een onzekere uitstraling. Als je me gezegd had dat hij 2,5 jaar was dan had ik je zo geloofd. Maar in het afgelopen jaar heeft dit paard een enorme weg afgelegd, dat ik dat proces graag met jullie wil delen!

Je herkent hem inmiddels niet meer terug. Maar dit was Pablo aan het begin van het traject…

Karakter

Voor je met een paard aan het werk gaat, is het belangrijk om te weten wie je voor je hebt. Wat is het karakter van het paard, welke lagen en copingmechanisme heeft hij opgebouwd in het leven, hoe is hij lichamelijk? Allemaal belangrijke vragen om je paard beter te leren begrijpen en te leren begrijpen waarom hij doet wat hij doet en reageert zoals hij reageert.

Het karakter van een paard is altijd uniek en heel individueel. Toch heeft bijvoorbeeld Klaus Ferdinand Hempfling op een symbolische manier verschillende types beschreven. Ik werk hier niet altijd mee, maar wel als het mensen meer inlevingsvermogen kan geven in hun paard. Dus voor wie iets weet over deze karaktertypes van Hempfling: Pablo is een combinatie van de kikvors, de duif en de Dandy. Maar eigenlijk vind ik dat dit paard zo uniek is in zijn karakter dat hij haast zijn eigen karaktergroep verdient. Misschien dat ik deze ooit nog eens ga maken.

De kikvors en de duif

De kikvors is een zeer goedaardig paard. Welwillend en bereid tot samenwerking. Soms zelfs té welwillend, waardoor je ook makkelijk over hun grenzen heen kunt gaan.

Helaas heeft de kikvors niet het makkelijkste lichaam meegekregen. Hun lastig gebouwde rug maakt rijden tot een uitdaging. Dat betekent dat je deze paarden altijd een langzaam opbouwende en afgestemde training aan moet bieden waarin ze leren hoe ze hun lichaam het meest optimaal kunnen ontwikkelen. Doe je dit niet dan rijd je deze paarden binnen enkele jaren helemaal kapot.

Het component duif in Pablo’s karakter maakt hem psychisch een stuk gecompliceerder. De duif is namelijk een van nature zeer lichtgevoelig en angstig karaktertype. Deze angstige aard kan je verbeteren, maar is bijna nooit volledig weg te krijgen. Heb je een duif, dan zal je een leven lang geduld op moeten brengen.

De training van dit karaktertype moet je altijd aanpakken door vele kleine stapjes te zetten met voldoende herhaling, waardoor de duif langzaam een vorm van zelfverzekerdheid kan opbouwen. Dit is een paard voor mensen met doorzicht, die geduld hebben en weinig ambitieus zijn, omdat een duif snel bezwijkt onder de druk van deze ambitie. Tegelijkertijd is het ook een karaktertype voor mensen die weinig angst hebben omdat angst de angst van het paard enorm versterkt.

Bij Pablo levert de combinatie van deze twee karaktertypes één voordeel en één groot nadeel op. Het voordeel is dat de welwillendheid van de kikvors hem meer bereidt maakt tot dingen, waar de duif zou terughouden. Het nadeel is dat het onevenwichtige lichamelijke gestel van de kikvors de duif extra wankel maakt omdat naast een psychische angstigheid ook de lichamelijke balans ver zoek is.

Pablo is dus zonder meer een heel boeiend paard om mee om te gaan, maar niet de makkelijkste. Tijdens vele trainingen heeft dit paard in het afgelopen jaar een lastige maar prachtige weg afgelegd om lichamelijk in balans te komen en zelfvertrouwen te vinden.

Lichaam en geest zijn sterk verbonden

Lichaam en geest zijn erg met elkaar verbonden. Meer dan we soms vermoeden. Het bijna etherische, hoog sensitieve karakter van Pablo had een behoorlijke impact op zijn lichaam. Dit paard zat niet in zijn lichaam, maar zweefde er ergens boven. Dit verklaarde meteen waarom Pablo op 10 jarige leeftijd er nog uitzag als 2,5 jarige. Zijn lichaam is dus al die tijd achtergebleven in de ontwikkeling. Maar natuurlijk werkt het ook andersom: dit wiebelige lichaam, zonder bespiering en balans gaf ook geen enkele houvast aan het angstige karakter. Kip of ei? Waar begin je?

Voor een type zoals Pablo: HET LICHAAM. Met zo’n type kun je heel veel grondwerk doen maar dat maakt niets uit. De duif in zijn karakter zal altijd een bepaalde mate van angst naar het leven tonen. Deze angst moet tegengewicht krijgen en niets beter hiervoor dan “vanuit het hoofd naar het lijf”!

Dit soort paarden leren pas constructief met hun angst omgaan bij voldoende fysieke indaling. De massa en het lichaamsbewustzijn houd ze dan letterlijk met hun voeten aan de grond. Het lichaam compenseert in dat geval het hoog sensitieve karakter. Vandaar de duidelijke keuze om met gymnastiserend rijden te beginnen en pas in een later stadia grondwerk. Een keuze die je misschien niet verwacht zou hebben. Vele zouden namelijk gokken: grondwerk!

De eerste rijsessies

Goed, het zal je dan ook niet verbazen als ik zeg dat Pablo zo’n type is waar je op gaat zitten en die alleen maar van hard naar harder wilt. En ook zo’n type die volledig in de paniek gaat als je dan ook nog eens je teugels aanraakt om hem wat bij je te houden.

Veel mensen zullen dit soort paarden herkennen. Het is een geeikt beeld. Wat in de kern aan de hand is, is dat ze omwille van hun hoge vorm van gevoeligheid nooit veel zelfbewustzijn en fundament op hebben kunnen bouwen. Een vicieuze cirkel van onbalans tussen geest en lichaam waarin onzekerheid, onzekerheid voedt. Hierdoor is hun eerste primaire reactie op alles dat te moeilijk wordt: RENNEN. Wil je dit soort paarden in hun gedrag kaderen en beschermen tegen zichzelf, ervaren ze dit als gevangen zitten waardoor ze nog meer in hun angst terecht komen. Dus in plaats van rustiger te worden, worden ze nog drukker.

Dat alles speelde bij Pablo uiteraard ook. Alleen was dit bij hem wat extremer dan je normaal tegenkomt omdat hij ook nog te kampen had met een derde factor. Iets dat ik noem: FOUTJE IN DE FOK. Toen ik Pablo met zijn ruiter voor het eerst door de bak zag draven wisten mijn ogen in eerste instantie niet wat ze zagen, zo extreem was dit. Ik had nog nooit een paard zo in paniek gezien over zijn eigen bewegingen. Gelukkig had hij een super ruiter die die de rust zelve was en ontzettend kalm bleef onder alles.

Een veel te grote bewegingsvrijheid in de schouder

Wat iedereen over het hoofd gezien had was dat Pablo een veel, maar dan ook VEEL te grote bewegingsvrijheid in zijn schouders had. Het was absurt hoe ver dit gewricht kon gaan. Dit was van een andere strekking dan ik tot nu toe bij hypermobiele paarden gezien had. De rest van zijn lichaam was hier helemaal niet op afgestemd en kreeg dit ook niet meer opgevangen. Uiteraard hoort dit niet zo te zijn en brengt het een berg aan extra moeilijkheden met zich mee.

Pablo had tijdens het bewegen daarom voortdurend het gevoel ongeremd en stuurloos te zijn. Alsof je van een berg afrent en niet meer kunt stoppen. Zelfs in de stap kon hij zich nauwelijks handhaven. Omdat dit item nooit eerder gesignaleerd is, heeft het jaren aan psychische schade veroorzaakt. Voor Pablo was bewegen pure stress geworden. Hij moest dus een heel ander beeld van bewegen gaan krijgen. Hoe om te gaan met zijn lichaam, hoe hij dat lichaam in balans kon krijgen en uiteraard moest hij natuurlijk ook de nodige spieren leren ontwikkelen.

In het rijden zijn we hem dat proces aan gaan bieden. We hebben hem geen oefeningen aangeboden zoals dat vaak in het gymnastiseren gebeurt. Zijn ruiter schiep enkel de mogelijkheden waarin Pablo zelfstandig moest gaan voelen hoe hij bewoog, hoe hij dit kon veranderen, waar hij wel en niet balans kon vinden en hoe het hele systeem van zijn lichaam werkte. Voor Pablo was het ontzettend belangrijk dat hij alles ZELF leerde ontdekken. Het moesten zijn inzichten zijn want enkel dat genereert de zelfverzekerdheid die we beoogde.

Wij kauwen vaak teveel voor als mens. We vertellen te snel aan paarden hoe ze moeten gaan bewegen waardoor ze het zelf niet ontdekken. Dit geeft een groot verschil in de diepte waarin een paard leert. Iets dat je zelf ontdekt zit veel dieper verankert dan iets dat je uitgevoerd hebt voor een ander. Een belangrijk onderscheid. Ik wil niet dat mijn paard afhankelijk wordt van mij. Als ik dit wil vermijden moet ik alle kennis op zo een manier aanbieden dat al het geleerde door de ander ontdekt wordt en losgekoppeld is van mij.

Zoeken en ontdekken

Het was zo mooi om te zien hoe intens Pablo aan het zoeken was en alles wat er in hem gebeurde probeerde te voelen. Bewust leren lopen, wat een weg! In stap 1 vond hij zichzelf – in stap 2 verloor hij het weer – in stap 3 had hij de balans terug te pakken – in stap 4 begon hij weer te wankelen – in stap 5 was hij weer in evenwicht…. en zo ging het maar door. Rondje, na rondje, na rondje. Weken aan een stuk, maanden aan een stuk. Alleen maar in STAP op de hoefslag met een volle aandachtigheid voor: hoe loop je nu, hoe werkt je lichaam, wat kan je? met hier en daar een flauwe volte. Dit was NODIG!

Gaandeweg het proces zag je dat de balans in zijn lichaam steeds meer stabiliseerde. Pablo werd wijs. Wijs over zichzelf. En dat is wat je als ruiter wilt!

Hij ontdekte hoe hij zijn lichaam bij elkaar kon houden, hoe het was om niet meer voortdurend onder invloed te zijn van zijn schouders en hoe dat een heel ander proces van bewegen in zijn lichaam teweeg bracht. We zagen het hoog gedragen hoofd steeds meer zakken en de enorme onderhalsspieren verzachten. Zijn rechtheid verbeterde en hij werd sterker in de beweging. Voor het eerst kon hij zijn ruglijn oprecht ontspannen en voelen wat het betekende om in een lichaam te lopen die je niet voortdurend in de steek laat. Maar waar je op kan vertrouwen!

Zielsrust

Deze nieuw verworven lichamelijke balans bracht exact hetgeen teweeg dat ik voor Pablo hoopte: meer zielsrust, meer vertrouwen in zichzelf en een normaler en stabieler tempo. De eerste maanden hebben we dit paard dus enkel in de stap getraind zodat hij ruim de kans kreeg om dit alles eigen te maken vanuit rust. De stap is vaak een enorm ondergewaardeerde gang. Maar officieel gezien is het de gang waarin de meeste balans verworven kan worden, mits je alles juist aanpakt.

Het was verwonderlijk hoe in twee maanden tijd Pablo lichamelijk veranderde. Die lange iele slungel van in het begin, toonde inmiddels al als een rijpaard. Wat werd dit lichaam in speedtempo voller. Spier-technisch zou dit haast niet mogelijk moeten zijn bij een paard die maar twee keer per week (in stap) gereden werd, toch wijst de praktijk uit dat het wel mogelijk is.

De voornaamste reden hiervoor zit in de aanpak waarover ik eerder in dit deel vertelde. Zoveel paarden worden gegymnastiseerd op basis van oefeningen. Wij vertellen hierin als mens hoe ze moeten lopen om hun lichaam te trainen, bijvoorbeeld door een buiging of schouderbinnenwaarts. Een paard voert dit uit en traint daardoor zijn spieren.

Maar dit is een heel ander proces!  De mens vraagt geen enkele oefening aan het paard, maar creëert de mogelijkheden waarin het paard zijn lichaam leert kennen. Het biomechanisch proces, hoe alles werkt, hoe het verbonden is met elkaar – waardoor het paard zijn eigen kracht, souplesse en balans kan vinden. Wat het paard daarin vindt, leert of ontdekt is van het paard. Niet van de ruiter. Daarom dringt het door tot veel diepere systemische lagen. BEWUSTZIJN DRAAI JE NIET MEER TERUG en daarom zie je dat de nieuwe ontwikkelingen uit de rijsessies meegenomen worden in de weide, nog lang na de sessie. Hiermee bereik je 20u training per dag in plaats van 1 uur. Of iets van een paard zelf wordt maakt dus een wereld van verschil.

PS als je de foto’s bekijkt dan zal je opvallen hoe vaak Pablo zijn ogen dicht heeft. Je kan in zijn uitdrukking heel goed zien hoe diep en intens hij dit proces beleefd. Ook kan je zien hoe graag dit paard wilt ontwikkelen. Als je bij de kern komt van een paard zie je deze uitdrukking vaak. Want bij de kern van de moeilijkheid ligt ook het intenste verlangen. Het is dus de moeite om even in te zoomen op zijn hoofd.

Op naar de draf

Na enkele maanden stap-training was Pablo inmiddels klaar voor de draf. Ik wist dat het voor Pablo in deze gang nog best een uitdaging zou worden om bij zichzelf te blijven. In stap had hij dit nu redelijk voor elkaar, maar draf is natuurlijk een veel grotere trigger voor dit lichaam. Tot mijn grote verbazing liep dit proces heel anders dan ik had verwacht. Dat balans stukje had ik wel goed gegokt, maar zijn psychische reactie kwam totaal uit de lucht vallen. Pablo wilde namelijk helemaal niet aandraven!

Dit hooggevoelige speedpaardje waarbij je vroeger maar één keer extra hoefde te ademen en je was al vertrokken, wilde liever alleen maar stappen! Het vroeg dan ook nog wat aanmoediging om hem zover te krijgen dat hij zich toch aan een aantal drafpasjes wilde wagen.

De opzet was om hem kleine overgangen te laten maken. Tien meter draf en dan terug naar stap. Bij paarden zoals Pablo heeft het geen enkele nut om ze langer te laten draven. Meestal geeft dat alleen maar paniek. Bij dit soort types is een goed begin het halve werk. Zorgen dat ze heel erg in balans zijn in de stap, een rustige beheerste overgang maken waardoor ze deze balans nog meenemen in hun eerste paar drafpassen en weer overgaan tot stap. Op deze manier bouwen ze vertrouwen op en dat kan je langzaam uitbreiden.

Pablo redde het 7 meter in de draf. Na dit punt zag je de onbalans terugkomen en daarmee ook de innerlijke paniek. MAAR tot onze grote verwondering had hij hierin nu zelf iets briljants bedacht! Hij ging niet rennen. Hij ging op de seconde stilstaan! Ik vond het schitterend.

Voor Pablo was dit een enorme doorbraak in zijn karakter: dat hij zélf met oplossingen kwam! Zijn ruiter was dan ook erg blij met deze nieuwe vondst van hem want dat scheelde haar vele rondjes deze onbalans uitzitten. Het gaf ook meteen perspectief wat betreft veiligheid op toekomende buitenritten. En ja hoor, telkens als er aangedraafd werd en Pablo uit balans geraakte ging hij stilstaan. Keer na keer, waardoor hierna weer vanuit rust opnieuw aangedraafd kon worden.

Prachtig om te zien hoe deze jongen, die zo onzeker was in alles, nu duidelijk met ideeën en zijn eigen mening naar buiten kwam. We waren trots op hem!

Een jaar verder

We zijn nu inmiddels een jaar verder. Waar dit paardje vroeger echt gevaarlijk was om mee buiten te rijden, rijden ze hem nu bitloos op een barebackpadje door het bos. Hij vind het geweldig!

Grondwerk- en rijtraining hebben Pablo de mogelijkheid geboden om zowel de angstige en overgevoelige kanten van zijn karakter, alsook zijn lichamelijke moeilijkheden te overbruggen. Hij toont nu als een volwassen rijpaard. Uiteraard moet hij in de draf en galop nog veel leren, maar hij heeft inmiddels al veel meer balans onder de ruiter. EN er zit een veilige rem op.

Hij durft nieuwe situaties aan en in het grondwerk is het af en toe een echte clown geworden, met vele gezichten van pure vertederende zachtheid tot mannelijke bravoure en ondeugendheid. Tja… en alles dat ertussen in zit!

Types zoals Pablo zijn vaak moeilijk om te handelen en lopen in de traditionele wereld meestal helemaal vast. Voor dit soort paarden werken 99 procent van de vooruitgebrande paden niet. Het zijn delicate puzzels waarin elk stukje zorgvuldig afgewogen neergelegd moet worden.

Ze hebben een mens nodig die bereidt is dat pad voor hun te bewandelen. Een mens die niet opgeeft, die niet angstig wordt van hun gedag maar altijd de ziel daaronder blijft zien. Linda en Marlijn waren twee van die mensen. Respect voor jullie beide in hoe jullie Pablo rijden! Zacht maar correct, niet onder de indruk van zijn gedragingen toch invoelend, met geduld voor zijn proces en wetende wanneer je hem moet uitdagen. Jullie zijn een ideale match!! Wat een voor – en na verschil. Hier mogen jullie trots op zijn!