Onverwachte gedragsproblemen

Heb je het ook al eens meegemaakt? Je koopt een paard dat een heel leuk dier lijkt te zijn, maar als hij eenmaal bij jouw thuis staat komen er allemaal problemen in het gedrag naar voren die je niet verwacht had. Erfenis noem ik dit. Dit is een verhaal van velen…
Het verhaal van TRISTAN.

Tristan was een 17-jarige ruin. 60 Procent volbloed, ex-springpaard van 1.75m. Eén van de paarden in mijn opleidingsjaar The Essential Art of riding 2017. Hij werd meegebracht door één van de deelnemers. Een redelijk goede en ook behoorlijk dappere ruiter, met jaren aan rijervaring in de meest uiteenlopende omstandigheden.

Tristan was niet haar eigen paard maar een verzorgpaard die ze voor het opleidingsjaar mocht gebruiken. De GVR noemde ze hem, de grote vriendelijke reus. Dat was hetgeen wat over hem gezegd werd. Ook door zijn eigenaresse, die vreemd genoeg al jaren niet meer op hem reed.

Intuïtie

Toen ik Tristan voor het eerst zag, op de avond voor het eerste opleidingsweekend, kreeg ik intuïtief meteen een vreemd gevoel bij hem. This horse meets more than the eye can see. Een grote vriendelijke reus? Ik wist niet zeker of ik zelf wel mee wilde in dit verhaal.

Ik zag zijn gemoedelijkheid aan de buitenkant, maar voelde verborgen lagen aan de binnenkant. Welke deze waren, kon ik toen nog niet duiden. Maar wat ik wel kon waarnemen, was een gevoel van “vreemd, ik vind hem link!”. Ik voel een kracht die ik niet vertrouw. Ingehouden. Onzichtbaar. Nog totaal niet wetend waar dit op gebaseerd was want eerlijk, aan de buitenkant zag je NIETS.

De rijsessies verliepen het eerste opleidingsweekend dan ook redelijk soepel. Uiteraard moest er veel gebeuren in Tristans ontwikkeling. Hij was wat chaotisch in zijn mind, fladderde wat heen en weer qua gedachten en lichamelijk was er ook werk aan de winkel. Tristan was scheef, zwak in de achterhand en onregelmatig in zijn bewegingen. Ondanks zijn issues ging hij in de training goed vooruit en met een aangepast harnachement en voedingspatroon werd rijden voor hem een stuk plezieriger.

Hij werd opener, wakkerder…
… en misschien voelen jullie hem al aankomen…

Want in deze opleidingssessies, waarin een paard gezien, gehoord, gevoeld en erkend wordt – kwam natuurlijk ook steeds meer het stuk naar buiten dat eerst in Tristan opgesloten zat. ERFENIS noem ik dit. Braaf aan de buitenkant, boos aan de binnenkant.

Een verhaal van velen

Dit verhaal is helaas één van velen. Want hoeveel mensen hebben niet ooit een paard gekocht wat bij de aankoop helemaal OK was. Zelfs nog in die eerste weken of maanden dat hij bij je thuis staat. En dan langzaam, of het tegenovergestelde ‘Out of the blue’ ontstaan de problemen. Zeker, als je een mens bent die er niet van houdt om het paard strak onder controle te houden maar graag wilt dat hij zichzelf kan ontwikkelen. Zeker, als je een mens bent die OOG heeft voor zijn paard.

Deze problemen kunnen ontstaan in de omgang of in het rijden. En als je pech hebt gaat dit verhaal zelfs zo ver dat het tot een compleet verstoord lichaamssysteem kan gaan leiden met alle klachten van dien.

Wat je overkomt in zulke gevallen, is dat je een paard gekocht hebt dat waarschijnlijk het grootste deel van zijn leven ‘onder controle’ gehouden is. Een paard wat nooit gezien is door de mens, nooit gehoord. Niemand heeft ooit aandacht gehad voor wie hij is of wat hij echt nodig had. Alles wat hij ooit gevoeld heeft, kon hij niet uiten want hij kon er NERGENS mee naar toe. Sterker nog, als het geen gewenst gedrag was, werd het de kop in gedrukt, gecorrigeerd of afgestraft.

Deze paarden dragen ZOVEEL in zich mee. Zoveel. En deze eerdere omgang houdt nog even stand, ook na de verkoop. Sterker nog, ben jij een mens die het paard goed onder controle kan houden, dan zie je misschien nooit iets van deze innerlijke wereld van het paard terug. Maar ben jij NIET zo’n mens, dan brokkelt dit gecreëerde harnas langzaam af en wat tevoorschijn komt is het oprechte dier. Helaas, met alles erop en eraan. Al die onderdrukte gevoelens, boosheid, angst, verdriet…
Wat tevoorschijn komt, is de innerlijke chaos, want dat is EXACT waar een paard uit bestaat als hij ongezien opgroeit. Geen innerlijke ontwikkeling, geen heelheid, geen ordening, geen zelfbewustzijn.

Eerlijk gedrag

Wat er allemaal uitkomt is een tussenfase. De fase tussen wat er geweest is en wie het paard in de toekomst kan worden.
Het is heel eerlijk gedrag. De oprechte emotie van het moment. Maar het laat nog niet zien wie het paard echt is want dit zie je pas als het paard geheeld is.

Bij Tristan zag je deze verborgen lagen in eerste instantie heel geleidelijk aan naar buiten komen. Je zou hem kunnen vergelijken met een dijk, waar stilaan steeds meer kleine scheurtjes in de stevigheid van het massieve bouwwerk ontstonden. Hoe meer emotie vanuit de binnenkant onopgemerkt door deze scheurtjes heen kwam, hoe groter de stuwende kracht werd. Tot deze dijk in één keer barst!

Nu, als een paard zoveel emotie verzamelt heeft als Tristan, kan het barsten van die dijk onaangekondigd, onverwacht en heel gevaarlijk zijn. Dus als hier niets mee gedaan wordt en zo’n paard gewoon klassiek doorgereden wordt, vind ik dit wachten op je eigen executie. Ooit gaat dit mis.
Achteraf gezien bleek dat hier al het geval te zijn, want toen alles van Tristans karakter uiteindelijk aan het licht kwam hoorde we van zijn eigenaresse dat hij haar ooit op een onbewaakt moment zó hard eraf gegooid had dat ze haar bekken gebroken had. Dat was de reden waarom ze niet meer op hem reed. Dit is hele belangrijke informatie, waarbij mensen soms niet stilstaan dat dit soort zaken cruciaal zijn om te weten.

De eerste symptomen aan zien komen

De eerste symptomen bij Tristan waren letterlijk kleine dingen. Niet helemaal stilstaan bij het opzadelen, maar liever wegwandelen -> wat je vastgebonden aan de muur natuurlijk niet opmerkt, maar vrij in de bak aan een lang los touwtje wel. Tijdens het rijden niet echt in contact met zijn ruiter durven gaan, maar liever rondfladderen qua gedachten. Trailerangst. Net iets te grof in de hand als je met hem aan het touw wandelt…

Als je goed keek, dan zag je dat dit paard eigenlijk alleen bij de mens bleef omdat hij dacht dat het moest. Maar niet omdat hij het WILDE.
Dus wat gebeurt er wanneer hij NIET meer denkt dat het moet? Als hij de ruimte bij je voelt om te laten zien wat er ECHT in hem leeft?

Wat als het gevoel van HOE HET OOK ZOU KUNNEN ZIJN je bewust maakt van al het onrecht wat je aangedaan is? Wanneer barst dan het oude los?

Wel, bij Tristan barste deze dijk na het tweede opleidingsweekend, toen hij bij het opstappen herhaaldelijk met zijn vier benen omhoog begon te springen met een hele bolle rug. In de verborgen lagen zat bij Tristan een combinatie van wantrouwen, verdriet en een enorme meedogenloze kwaadheid en het was precies dat laatste, wat ik in het begin bij hem gespot had. Toen nog volledig, volledig onzichtbaar. Maar DAT was hetgeen wat ik bloedlink vond.

Hoe nu verder?

In dit geval heb je twee keuzes:

  • het herstellen van al het bestaande.
  • of alles volledig opnieuw opbouwen.

In dit tweede geval ben je dus een paard volledig opnieuw aan het her-opleiden. Contact, relatie, zadel, opstappen, berijden. Alles. Alsof je hem opnieuw zadelmak gaat maken en opnieuw inrijdt. Stap voor stap zorgen dat alles nu WEL klopt.
Helaas kost het her-beleren van een paard in het algemeen meer tijd dan dat je een jong paard gewoon kunt opleiden, omdat je omwille van het verleden elk element van -10 naar +10 moet brengen. Waar je bij een jong paard gewoon begint bij 0.

Maar als je merkt dat er bij een paard ZOVEEL zit qua erfenis, is herstellen in wat er is vaak geeneens meer mogelijk en moet je als je een goed fundament wilt leggen opnieuw beginnen bij 0.

Dit was ook de keuze waar Tristans ruiter zich het beste bij voelde. Ik denk ook wel de enige verantwoorde keuze om te maken, want zo’n kanjer van 1.75m met een meedogenloze kwaadheid voor het onrecht wat hem aangedaan is, dat is anders gewoon te gevaarlijk.

Wederopbouw

Misschien dat je je afvraagt waarom we pas na twee maanden de keuze hebben gemaakt om Tristan volledig opnieuw te beleren? De reden hiervoor is dat dit niet eerder kon.

Je moet namelijk eerst de binnenkant aan de buitenkant hebben, voor je iets kunt gaan oplossen.

Wat je je moet realiseren, is dat zo’n paard als Tristan deze verborgen lagen niet heel goed in beeld heeft van zichzelf. Hij is wie hij is. Hij kent wat hij kent. Hij doet wat hij doet. Dat is zijn wereld.
Pas als het in beweging gebracht wordt, als de innerlijke balans verschuift en zo’n dier in aanraking komt met iets dat beter is, roept dat met terugwerkende kracht alles op. Zowel dier als mens zijn in staat om gedurende een lange periode een intens lijden te dragen als de situatie geen perspectief biedt. Het is hoop, of de plotselinge ervaring van een beter leven, waarvan je volledig innerlijk ontzet kunt worden. Dan pas krijgt het lijden het gewicht wat het eigenlijk al lang had moeten hebben.

Aangeraakt en ontroert

Aangeraakt en ontroert. Dat was wat we allemaal langs de kant voelden toen Tristans ruiter hem voor het eerst vanuit bewustzijn zijn eigen zadel opnieuw liet ervaren. Elke stap, met aandacht, zodat hij op ZIJN tijd alles opnieuw kon ervaren en voor het eerst zelf JA mocht zeggen.

Iedereen was stil. Er werd geen woord aan de kant van de bak gezegd.

In Tristan rezen zoveel emoties. Wat ging er veel door hem heen. Onzekerheid, dan weer kwaadheid. Bereidheid, dan weer angst. Even een open blik, dan weer weglopen.

Om na zoveel wegen van emotie eindelijk stukjes rust te vinden. “Zucht, het is OK”. Met een licht voorbehoud, “voor NU”.

Dit was een HELE aangrijpende sessie. In de zon en tegelijkertijd in de sneeuw. Hoe symbolisch kan het zijn. Ik heb de beelden van Tristan nog steeds op mijn netvlies staan. Het gevoel nog steeds in mijn hart. IEDEREEN die hierbij zat denk ik.

But not all stories end wel

Helaas kreeg Tristans ruiter een week later te horen kreeg dat hij verkocht zou gaan worden aan iemand die een goede prijs voor hem betaald had. Als ik dit geweten had was ik niet aan dit traject begonnen, want een paard kan in dat geval beter zijn pantser houden. Daar kan hij het best op overleven. Emoties openmaken kan enkel als de omstandigheden voor het paard ook echt veranderen. Deze verkoop had niemand aan zien komen. Voor mezelf een waardevolle les om als paarden niet van degene zijn die een traject wilt volgen, de omstandigheden beter te checken.

Ik heb dit verhaal geschreven omdat het belicht welke erfenissen paarden in zich mee kunnen dragen en hoe onzichtbaar deze soms aan het begin kunnen zijn. Maar ik heb dit verhaal ook geschreven omdat ik vond dat dit paard gehoord mocht worden. Als je eenmaal diep in de ziel van een paard gekeken hebt is het moeilijk om hem terug te laten gaan naar een harde realiteit. Mag dit stuk mensen tot nadenken zetten, zodat we leren om het leven van een paard iets zorgvuldiger in handen te houden.
Ze zijn afhankelijk van ons bewustzijn, van wat wij kiezen. MAG DIE KEUZE WIJS ZIJN!

Deze post is geschreven op 12-04-2018.