Hoe het paardenlichaam de psyche beïnvloed, deel II

Een gecompliceerd paardenlichaam

Toen ik Savanne voor het eerst ontmoette leefde ze in een enorm hoog stress niveau, wat het onmogelijk maakte om verantwoord op haar te gaan rijden. In de eerste post kan je lezen hoe ze in het vrije grondwerk evolueerde naar een paard wat bereidt was om op een zachte en rustige manier haar ruiter te accepteren. Deze basis creëerde een prachtig begin om mee verder te gaan, maar haar psyche was in dit geval niet het enige probleem. Het rijden zelf moest ook met de nodige zorgvuldigheid aangepakt worden, want Savanna had een enorm gecompliceerd paardenlichaam.

Het lichaam samengevat

Savanne staat hoog op de benen en heeft een over-flexibiliteit in de schouder met tegelijkertijd een zwakke achterhand. Dat is geen gemakkelijke combinatie. De over-flexibiliteit in de schouder is uitzonderlijk bij haar. Ik ben in 25 jaar eigenlijk nog geen paard tegengekomen die dit zo extreem had. In combinatie met weinig kracht in de achterhand wordt het lichaam slap en zwalkend. Het zal dan ook niet verbazen als ik zeg dat ze voortdurend over beide schouders valt omdat het lichaam simpel gezegd te weinig kracht heeft om zich recht te houden.

Een hoog tempo in een slap lichaam

Dit zijn geen gemakkelijke types om correct te gymnastiseren. De balans komt heel nauw. Deze paarden bewegen vaak in een heel hoog tempo (snelheid) omdat ze voortdurend over hun schouders naar voren vallen. Maar binnen dat tempo is het lichaam verder volledig slap. De spiertonus is zwak en er is weinig tot geen bewustzijn van de achterkant van het lichaam.

In Savannes geval lag dit tempo extreem hoog. Zelfs in de stap en ook zonder ruiter op haar rug. Haar verticale balans was heel slecht, haar horizontale balans was nog slechter. Dit paard is een mooi voorbeeld van hoe psyche en lichaam elkaar in een negatieve vorm versterken. Dit kan je onder andere heel goed zien op de twee onderstaande foto’s.

• Op de 1ste foto zie je savanne in haar normale bewegingspatroon. Je kan goed zien hoe haar mentale instelling haar lichaam negatief beïnvloed. Haar aandacht ligt buiten haarzelf en dus ligt haar zwaartepunt erg op de voorhand. Op deze foto staat ze stil, maar het zal je niet verbazen dat als dit paard gaat bewegen dat ze een tempo maakt waar ze zelf geen controle meer over heeft. Het tempo wordt daarbij nog een keer versterkt door de over-flexibiliteit van de schouder en krijgt nergens ondersteuning omwille van de zwakke achterhand. Stilstaan of stoppen is voor dit soort paarden dan ook erg moeilijk is. Een vicieuze cirkel.

• Op de 2de foto zie je Savanne in rust. Deze rust was wat een stuk grondwerk met haar gedaan had. Zonder dit is het nog niet te verkrijgen. Haar lichaam is op deze foto qua basisbalans al een stuk toegankelijker om mee te beginnen. Je ziet een paard wat meer IN haar lichaam aanwezig is waardoor het zwaartepunt ook meteen anders ligt. Zoveel kan mentale rust doen voor het lichaam. Niet te onderschatten.

Welke aanpak is er nodig in het rijden?

Even terug naar dat slappe lichaam: je hebt dus veel tempo, maar geen volheid of kracht in de spiertonus. Er is een verstoorde verticale, horizontale en diagonale balans en uiteraard ook een verstoorde boven- en onderlijn, want ze loopt met een holle rug en een verkeerd gekanteld bekken.
Mentaal, ook niet onbelangrijk, hebt je een ontzettend ontvlambare psyche. Veel bloed, heel prikkelgevoelig en veel karakter. Dit paard gaat bij het geringste van 0 naar 100 in de adrenaline, maar heeft zeker 20 minuten nodig om weer tot rust te komen als dat gebeurt.
Dus wat doe je dan? Hoe pak je dit aan in het rijden?
Hoe begin je dit lichaam te gymnastiseren? Zou één van de onderstaande opties jouw voorkeur hebben?

• De achterhand meer activeren zodat de spiertonus sterker wordt?
• De voorwaartse snelheid bundelen zodat het paard minder voor zich uit kan vallen?
• De verticale en horizontale balans eerst proberen te herstellen?
• Haar lichaam stabiliseren door meer aandacht te besteden aan de psychische balans?

Waarschijnlijk zijn er nog mogelijkheden op te noemen, maar ik neem even 4 algemene.

Buiten de gebaande paden

Bij Savanne was geen enkele van deze bovenstaande opties goed. Geen enkele technische rijtechniek zou sluitend geweest zijn voor dit paard. Ditzelfde paard zou zonder dit karakter een stuk simpeler geweest zijn.

1. Als je gekozen had om de achterhand meer activeren zodat de spiertonus sterker wordt, had dat als gevolg gehad dat het tempo nog meer omhoog gegaan zou zijn en het lichaam kan zoiets niet meer verwerken.

2. Als je gekozen had om de voorwaartse snelheid te bundelen zodat het paard minder voor zich uit kon vallen, dan was ze binnen een halve ronde psychisch ontploft want dit kon ze mentaal niet aan. Deze paarden zijn erg gevoelig voor elke vorm van druk, hoe licht ook.

3. Als je gekozen had om de verticale balans eerst te herstellen, had je problemen gekregen met de veel te slappe spiertones en had je hiervoor alsnog het tempo moeten opvoeren.

4. Als je gekozen had om haar lichaam te stabiliseren door meer aandacht te besteden aan de psychische balans, dan was je er tegenaan gelopen dat het ongebalanceerde lichaam voor een groot deel verantwoordelijk is voor de psychische onrust omdat dit een kip en ei verhaal is.

Je zou nog kunnen denken om dit paard meer in draf te trainen omdat dit de spiertones nog enigszins verhoogd, maar omwille van Savannes ontvlambaarheid was dit ook geen optie.

Dus wat dan wel?

Creëer een goed begin

Het eerste wat belangrijk is is een rustige werksetting. Geen prikkels, een rustige omgeving en iemand erbij op de grond zodat ze een anker heeft. Enkel in stap werken zodat ze over alles na kan denken.

Als de spiertonus heel slap is dan kan je weinig aan de balans herstellen, want als je je buitenteugel in contact brengt (ook al is dat maar lichtjes) gaat het paard nog schever lopen. Zo’n lichaam kan niets hebben omdat het geen kracht heeft. Op dit soort momenten ben ik zo blij dat ik met lichaamstaal een heel scala aan ingrediënten heb die ver voorbij de techniek reiken. Want wat dit paard nodig heeft is dat je het bestaande tempo intact laat maar de innerlijke lichaamskwaliteit gaat veranderen.

Lichaamstaal gaat waar techniek ophoudt

Als ik dit zo zeg dan lijkt het misschien op een tovertruc, maar dat is het niet. Met lichaamstaal en energie doorgeeflijkheid kan je de spiertones en de lichaamskracht opvoeren zonder iets aan de buitenkant in het tempo te hoeven veranderen. Dat is ook de reden waarom ik de meeste paarden in de stap kan gymnastiseren en een spiertones kan bereiken waar techniek een draf voor nodig heeft.

Met deze lichaamstaal ingrediënten zijn we in een aantal sessies de kracht in Savanne haar lichaam gaan opvoeren. Zodat ze in combinatie met een afgestemde buitenteugel haar lichaam tot een betere verticale en uiteraard daarna ook een betere horizontale balans kon brengen.
Als deze herstellen krijg je al snel een gezondere verhouding in de boven en onderlijn. Het paard ontspant de rug, de ruggengraat krijgt vrijheid en lengtebuiging is voor het eerst mogelijk.

Ruiterverfijning

Uiteraard vroeg dit heel veel ruiterverfijning. Een paar gram te veel of te weinig van dit of dat en Savanne ging meteen helemaal scheef lopen. Als ruiter moet je namelijk zelf ook nog veel leren en als je een paard hebt die deze nauwkeurigheid vraagt is dat een beste uitdaging. Maar Greet heeft in dit opleidingsjaar zo veel ruitergevoel gekregen en precisie in het omgaan met de mentale processen van Savanne.
“Greet, mijn erkenning hiervoor naar jou! Want met veel doorzettingsvermogen en een consequente training heb je Savanne naar een heel mooi niveau toegebracht binnen de tijd die we hadden.”

Resultaten

Savannes draagkracht is op één jaar tijd aanzienlijk verbetert, alsook het bewustzijn in haar achterhand. Ze bewoog na een jaar onverdeeld, compacter en geeft inmiddels in de stap een mooie en zachte aanleuning.

Het duurde 6 maanden voor Savanne stabiel genoeg was om in draf te gaan. Maar omdat er in stap een hele brede basis neergelegd was, kon ze in de draf veel sneller tot haar recht komen. Op de onderstaande foto kan je zien hoe ze in deze draf op zoek is naar de juiste balans in haar lichaam. Nog wat zoekend in de aanleuning, maar ze vind steeds meer wat klopt voor haar lichaam. Een paard die een aanleuning geeft, zonder dat je hem vraagt of afdwingt, is vaak het eerste jaar op zoek naar waar hij precies zijn hoofd wilt houden. Dat verschilt per ontwikkelingsniveau. Het is dus een enorme illusie dat een aanleuning iets statisch is. Het is net heel dynamisch en wordt pas gelijkmatiger als het lichaam autonoom sterk wordt. Deze zoekendheid van een paard is een cadeau vind ik altijd, want zo’n dier probeert zijn lichaam te leren kennen door zelf te gaan voelen wat voor hem klopt.

Savanna was inmiddels al lang niet meer het paard die we aan het begin van het jaar zagen. Ze was aanwezig, luister bereidt, opnemend en hoewel het nog soms moeilijk voor haar was: ze bleef zacht!
Pas in dit stadium kon je zeggen dat de flexibiliteit van haar schouders een extra dimensie gaf aan het geheel en haar een blikvanger maakte.

Die eerste sessies in draf gaven een heel mooi beeld van waar je eigenlijk al die tijd naar toe gewerkt hebt. Hoeveel je stiekem opgebouwd, ook al zie je dat in het begin niet meteen terug. Paarden zoals Savanne hebben toch zeker wel 2 jaar nodig om echt een goede stabiele balans te bereiken. Maar gedurende de 8 maanden dat we bezig zijn geweest, hebben we veel bereikt met haar.

Een enorme erkenning voor de ruiter. Voor haar doorzettingsvermogen, de positieve spirit, de dapperheid en de bereidheid tot zeer veel zelfontwikkeling. Zonder dit had dit proces geen kans gemaakt.