Xaverl, het paard waar het allemaal mee begon
In een vorige post scheef ik over de karakteristieke van het Houtpaard. Een bijzonder krachtig type. Naturel dominant, met vele kwaliteiten zoals dapperheid, avontuurlijkheid, vastberadenheid en daadkracht.
Mijn eerste paard was een zuiver Houttype. En jeetje, wat heb ik veel van haar geleerd! Het was het paard dat me op dit pad gezet heeft en haar naam was XAVERL.
XA was een merrie, maar weinig aan haar was vrouwelijk. Ze was statig, verheven en mateloos krachtig. Qua karakter, maar ook lichamelijk. Een geboren Hogeschoolpaard. Hoewel ik het haar nooit bewust geleerd heb was een lavade, een galop pirouette, een passage en een piaffe kinderspel voor haar. Een kracht die ik zelden na haar in een paard nog gevoeld heb.
Haar naturellen dominantie die al op 1 jarige leeftijd volledig ontwikkeld was, was waar ik voor viel. Ik kende nog weinig tot niets van paarden en bij de aankoop schopte ze haar eigenaar recht in de ribben toen hij achter haar door wandelde. Vervolgens stond ze vol trots, met een glans in haar ogen overtuigd te zijn van haar daad. “Die moest ik hebben!” zei ik tegen mijn vader. Ik was op slag verliefd.
Eenmaal thuisgekomen
Eenmaal thuisgekomen heb ik dat geweten. Een eenjarige veulen met geen paarden ervaring, dat was een uitdagende combinatie. Hier begon de zoektocht en Xa zorgde er wel voor dat ik ging zoeken, want alle traditionele adviezen haalde bij haar niets uit. Maar dan ook helemaal niets. Mijn onbevangenheid bleek gelukkig wel goed te zijn voor iets, want ondanks dat ik qua werk nog niets met haar voor elkaar kreeg had ik één voordeel: ik was niet bang voor haar.
Xa was een raszuiver houttype. Ze was duidelijk en onomwonden in alles wat ze deed. Het was haar manier om heel snel te weten wie ze voor zich had. En zo hadden we onze eerste relationele encounter al meteen een week nadat ik haar gekocht had.
Ik kwam de paardenweide binnen en vanuit de verte kwam ze met een overtuigende zelfverzekerdheid naar me toe gedraafd. Ze ging vlak voor me stilstaan. Veel te dicht natuurlijk en dat wist ze. Ze wachten vervolgens een seconde om te kijken of ik hiervan onder de indruk was en ging hierna kaarsrecht op haar achterbenen omhoog. Toen ze neerkwam zag ik haar hoeven een paar centimeter voor mijn gezicht weer omlaag komen. Dat was heel dichtbij, maar zelf toen al wist ze tot op de millimeter waar ze uithing met haar lijf.
Het was haar bedoeling dat ik op haar zou reageren, door bijvoorbeeld achteruit te gaan of bang te worden. Maar mijn reactie was totaal het tegenovergestelde. Zo jong en onbezonnen als ik toen was vond ik het prachtig wat ze deed. Voor mij was dit namelijk het eerste steigerende paard wat ik zag. Hiervoor had ik het alleen nog maar op prenten gezien maar nu stond er één in het ECHT voor me. Ik vond het grandioos! Dus toen haar hoeven de grond raakte vloog ik haar uitbundig om de hals om haar te bedanken voor dit waanzinnige moment. Wauw, wat was dat mooi Xa! Uiteraard was dit niet de gewenste reactie en terwijl ik overliep van vreugde stond ze ontzettend beledigd stil, toe te laten hoe ik met tranen van blijdschap rond haar hals hing.
Zo begon dus onze relatie….
Het was één moment, maar het had een diepe indruk achter gelaten bij haar. Vanaf toen werd ik niet meer uitgetest in de relatie. En hoewel ik nog steeds niet wist hoe met haar te werken, kon ik in ieder geval nu wel gewoon vrij in haar buurt bewegen. Als enige helaas.
Dat maakte dat ik iedereen, op mijn vader na een letterlijke escort moest aanbieden wanneer ze door haar weide wilden gaan. Xa vond het namelijk prachtig om mensen steeds de pas af te snijden tot ze de ander strategisch tussen haar en de omheining in had, waarna ze de ander doelbewust kon pletten. Nog één van haar geliefde streken.
Jep! Mijn paard. Hier werd ik als leek verliefd op.
Er zijn werelden binnen werelden
Een paar maanden later, zes leidtouwen en halsters verder, waren we zo ver dat ze gewoon ergens vast kon staan zodat ik er met een poetsborstel overheen kon. Ze trok alles over. Niet omdat ze bang was, maar omdat ze het kon. Hier bleek een elastisch touw de oplossing voor te zijn, want die geeft mee waardoor ze niet snapte hoe ze de elasticiteit kon overwinnen.
Vanaf dat moment konden we ook verzorgen.
Hoe vaak ik niet in de weide naar haar gekeken heb en gedacht heb: ER ZIJN WERELDEN BINNEN WERELDEN…Wie ben jij? Alles wat traditioneel aan paarden geleerd wordt, snap jij niet en hier wil je geeneens iets mee te maken hebben. Je bent sterk genoeg om dat duidelijk te maken, dus wie ben jij dan? Wat wil jij en wat begrijp jij?
Ik wist hier toen nog geen antwoord op en ik had geen idee waar te zoeken.
Het moment waarop alles duidelijk werd
Toen ze anderhalf jaar was kwam ik op de gedachte om dan maar met haar buiten te gaan wandelen. Dat leek me een goede voorbereiding op later ‘het rijden’ en rijden was ongeveer het enige wat ik kende van paarden.
Omdat ik al een vermoeden had dat buiten wandelen niet van een leien dakje zou gaan, had ik voor de veiligheid gevraagd of een goede vriendin van me mee kon gaan. Je weet nooit. Dus daar gingen we met z’n drieën. Keurig zoals je traditioneel met een paard hoort te lopen, aan een wat korter leidtouw en aan de linkerkant.
Wat kan ik zeggen…
We waren nog geen halve straat verder en ik hoorde mezelf zeggen: “Heidi, we gaan terug.” Want we verongelukken op deze manier, zeker als we straks ook nog auto’s tegen komen. Xa had namelijk op die paar honderd meter meer haar vier benen van de grond af gehad, dan dat ze de grond geraakt hadden.
Steigeren, springen, vier benen de lucht in, vooruit trekken en alles wat daartussen in lag.
Heidi vertelde me op dat moment dat ze net iets interessants gelezen had in een boek dat ze recent gekocht had. Dat namelijk bij paarden, omwille van hun natuurlijke gedrag de alfa dieren voorop liepen en dat waar ik liep de positie van een veulen symboliseert. Ik zuchtte een keer diep. Erger dan het was kon het niet meer worden, dus ik had niets te verliezen met dat dan een keer uit te proberen. Dus, ondanks dat springende paard, het touw een heel stuk langer gelaten en net zo lang bochten gemaakt tot ik eindelijk gewoon voorop kon wandelen. En ja, tot mijn grote verbazing veranderde dat de hele zaak want Xa hield ineens haar benen aan de grond.
Uiteindelijk zijn we die dag twee uur gaan wandelen. Ver van huis in allerlei onbekende gebieden. Over kruispunten, met verkeer, blaffende honden en je kon het zo gek niet bedenken. Die werelden binnen werelden… ik had ze eindelijk gevonden!
Vanaf toen hebben we talloze wandelingen gemaakt, door ongeveer alle gebieden die ik kon vinden. Dwars door het bos, het water, het moeras. Hoe avontuurlijker hoe beter. De foto’s zijn dus uit het oude archief. Dit is heel lang geleden.
Wel gaan rijden, niet gaan rijden…
Na ons wandelend avontuur had ik eindelijk de ingang gevonden. Ik begreep nu wat Xa begreep en daar moest ik meer van weten. Maar waar vind je dat? Ik zag de boeken van Hemfling langskomen, maar voor trainingen zat hij in die tijd nog ergens in Spanje onbereikbaar te zijn. Tot ik uiteindelijk Pieter ontmoette. Nooit gedacht dat deze ontmoeting mijn hele leven zou veranderen.
Dat ik op dit pad in het leven beland ben heb ik dus geheel te danken gehad aan dat karaktervolle paard, die voor niets anders warm liep dan ik die haar taal zou gaan begrijpen.
Onze relatie groeide en zij werd ouder. Op een gegeven moment zelfs oud genoeg om te gaan rijden. Maar toen ze drie was stond ik toch nog met huiver te kijken om erop te kruipen. Het was niet het zadelmak maken wat ik zo vreesde, want ik was er met twee jaar wel al eens een keer op gesprongen. Xa was absoluut niet onder de indruk daarvan. Maar het berijden… hoe moest ik dat brok temperament ook onder me aan gaan kunnen? Als ik af en toe keek wat ze allemaal kon qua bewegingen, dan was ik stiekem best blij dat ik gewoon op de grond stond.
Tegen de tijd dat ze vier was had ik gedurende één van onze zovelen wandelingen ineens de avontuurlijke impuls om erop te gaan zitten. Om eerlijk te zijn was ik eigenlijk moe en zou het zo makkelijk zijn als ik gewoon op haar rug kon gaan zitten. Een goede boomstam gezocht, leidtouw aan het halster geknoopt en daar hadden we alle twee onze eerste rijervaring.
Wauw, wat voelde dit paard krachtig onder me! Ik werd er vanbinnen helemaal vol van en voelde mezelf verheven als een koning op haar zitten. Dat vond Xa op haar beurt dan weer geweldig want dit maakte haar nog trotser. We waren een match en rijden gaf ons beide het gevoel van nog meer power.
Ik heb niet lang gereden die keer. Een paar honderd meter en toen ben ik er weer af gesprongen.
Maar wat een ervaring voor ons beide…
Jes! Absoluut rijden!
Op alle volgende wandelingen wist ik dus dat dit een optie was. Dus wandelend sprong ik op en af haar rug. Een stuk wel, een stuk niet. Tot wandelen rijden werd en we alleen nog maar dit deden.
Xa had best een fijne krachtige stap en omdat ik haar kracht kende stond ik er niet om te springen om haar harder te laten gaan dan wat ze deed. Na maanden buiten zonder zadel aan een losse halsterteugel gestapt te hebben, ontstond er plotseling vanzelf een draf. Die draf kwam voort uit Xa die er zin in had. Maar in plaats van een gewone draf gaf ze een volledig taktzuivere verzamelde draf. Licht, veerkrachtig, ronde rug en hals, opwaartse cadans. Ik was meteen verliefd op haar type draf. Het veerde alsof je op een troon zat en het was ontzettend tempo stabiel.
En daar besefte ik voor het eerst de kracht van ‘wachten’.
De kracht van wachten
Deze kwaliteit, daar had ik nooit tegenop kunnen trainen. Dit was hetzelfde hoge school draf wat je op de rijschool in Wenen zag, maar dan aan de volledig losse teugel. Want Xa had mij hier als ruiter absoluut niet nodig. Deze kracht in haar lichaam had ze allang vergaard en hoe dit onder de ruiter te manifesteren had ze helemaal ontwikkelt tijdens onze maanden stappen.
Dus toen hadden we ineens stap en een Hogeschool kwaliteit draf en gingen we vervolgens met die twee de wereld door.
Ik hoefde mijn energie maar een fractie omhoog te brengen om met haar naar deze draf te gaan, of een factie omlaag te brengen om vanuit deze draf weer te gaan stappen. Er kwamen geen benen aan te pas. En zo ontdekte we allemaal lichaamstaal dingetjes in het rijden. Want traditionele signalen heeft ze uiteraard nooit gekend, noch denk ik dat ik dat er ooit in gekregen zou hebben.
Balans ontstaat van binnenuit
Het was pas anderhalf tot twee jaar verder dat we onze eerste galop leerde kennen.
Ik vergeet het nooit meer….
We waren op een breed zandpad, met aan de rechterkant bos en aan de linkerkant heide. De zon scheen en we hadden het beide naar ons zin. Toen we de hoek omkwamen voelde ik Xa wel ruim 10 cm in haar achterhand zakken en vervolgens sprong ze aan in een ronde verzamelde handgalop. Dit kwam zo uit het niets. In het diepe zware witte zand van het pad moet dat loodzwaar geweest zijn voor haar, maar daar merkte je niets van. Haar tempo was waanzinnig stabiel, moeiteloos.
Daar zit je dan als ruiter, met je benen lang en ontspannen, een los teugeltje, verwonderd onder je te kijken wat er gebeurt. Het was een magisch gevoel. Zo spontaan, zo vanzelfsprekend…
Ik realiseerde me dat ook dit overnieuw een kwaliteit galop was waar niet tegenop getraind kan worden. Ik heb inmiddels op zoveel paarden, ook hooggeschoold, gezeten maar geen enkel paard heeft me datzelfde gevoel van autonome kracht en balans kunnen geven als Xa toen. Deze balans kun je enkel ‘krijgen’ omdat hij vanbinnen uit ontstaat. Vanaf dat moment hadden we stap, een verheven draf en een prachtig stabiele handgalop. Later kwam hier nog een verruimde draf bij en een middengalop. Maar haar voorkeur lag duidelijk bij alles wat over verzamelde krachtvertoon ging. Die van mij gelukkig ook.
Onvoorwaardelijk vertrouwen
Wat hebben we talloze buiten ritten gemaakt. In België en nadat we verhuisd waren naar Nederland.
Dit was het eerste paard wat onder de ruiter je een passage kon laten voelen zoals je er zelden één meemaakt. Een handgalop aan de losse teugel die zo verzameld was dat menige Lippizaner er niet tegenop kon. Niets van dit alles heb ik haar ooit geleerd. Dit was wie zij was en deze bewegingen waren ‘normaal’ voor haar. Een prachtig evenwicht tussen temperament en beheersing had je onder je.
Het was een heerlijk paard om in groep op kop te rijden want met haar uitstraling hield ze moeiteloos alle andere paarden achter haar. Daar hoefde ik weinig voor te doen. Ze kon uitslaan naar een ander paard en tegelijkertijd haar ruiter vastzuigen aan haar rug en als je uit balans geraakte dan stapte ze eronder. Het was een paard wat ik zo door en door kende dat ik er onmogelijk vanaf kon vallen…
Dat was het moment in mijn leven dat ik de waarde besefte van zo bekend zijn met iets dat er een onvoorwaardelijk vertrouwen is. Ik vertrouwde Xa tot in mijn cellen en als je me gevraagd had om een drafje op de Champs-Élysées te maken, zonder zadel op een halstertje, had ik dat zo voor je gedaan.
Wat ik van Xa geleerd heb, en later ook van de paarden waar we mee reisden in de Pyreneeën, is wat de kwaliteiten van paarden zijn. Hoe meer ze de kans krijgen om te groeien, hoe meer ze aan jou en de relatie te bieden hebben. Hoe krachtiger je paard, hoe machtiger het partnership kan worden. En met een beetje geduld, krijg je een kwaliteit die voor het leven is.
Good old memories…
Hmmm, wat heb ik genoten van ze nog een keer op te schrijven!